STOWARZYSZENIE POLSKICH KOMBATANTÓW
W KANADZIE
KOŁO NR 8 W OTTAWIE

Reduta Ottawska

Kalejdoskopu ciąg dalszy

Koło SPK Nr.8 nie zamyka się we własnym podwórku. Poniższe wyjątki z korespondencji wysłanych przez korespondentów do Kwartalnika SPK doskonale ilustrują działalność Koła:

Rok 1983

Zarząd Koła 23 marca 1983 roku wysłał list do Przewodniczącego Pokojowej Nagrody Nobla w Oslo z umotywowaną prośbą o przyznanie jej Lechowi Wałęsie.

* * *

Kol. Gen. Stefan Sznuk prowadzi starania w Rządzie Federalnym o zakwalifikowanie b. jeńców Polaków do prawa ubiegania się o odszkodowanie za pobyt w obozach niemieckich.

* * *

Kol. dr A. Garlicki (wiceprezes Zarządu Głównego SPK w Ottawie) z pozytywnym wynikiem interweniował u Ministra Spraw Weterańskich w sprawie chorej koleżanki, b. siostry Szpitala Wojennego II-go Korpusu, celem umożliwienia jej dalszego leczenia w ottawskim Szpitalu Wojskowym, zapobiegając wypisaniu jej ze stanu chorych.

* * *

Na Walnym Zjeździe SPK w Toronto, kol. prezes dr Jerzy Dobrowolski zaapelował do Kół SPK aby w razie śmierci kolegów (rodziny), zamiast kwiatów na trumnę - składali datki na polskie cele społeczne. Przykładem tak pojętego wyrażania czci zmarłym jest inicjatywa Rodziny śp. Stanisławy Sznuk, żony generała, na której apel zebrano wśród kolegów i znajomych $940.16 na Fundusz Konserwacji Sztandarów Polskich Sił Zbrojnych w Instytucie gen. Sikorskiego w Londynie.

* * *

Kol. Jadwiga Domańska nawiązując do najlepszych tradycji teatru polskiego wystawiła w czasie Akademii 11 Listopada aktualne do dzisiaj sceny z "Dziadów" A. Mickiewicza. W przedstawieniu wzięły udział kol. Jadwiga Domańska i Elżbieta Mordasewicz.

* * *

Uchwalone dotacje Koła wynoszą: na Skarb Narodowy RP - $100.00; Muzeum Polskie w Rapperwill'u - $50.00; Muzeum gen. Sikorskiego - $50.00; złoty gwóźdź do Drzewca Sztandaru Koła b. Żołnierzy II Korpusu w Detroit - $50.00; na naprawę pomnika 3 DSK na Monte Cassino - $50.00. Ponadto członkowie Koła zebrali razem z Kołem Pań $430.00 dla umożliwienia wyjazdu dzieciom nowoprzybyłych na obóz letni na Kaszubach.

* * *

Kol. Piotr Staniszkis, przewodniczący Komitetu Pomocy Uchodźcom oświadczył z kolei, że Koło nasze zebrało wśród członków na pomoc uchodźcom sumę $10,999. Suma ta pozwoliła sprowadzić nam do Kanady 5 osób z Austrii. Wszyscy sprowadzeni Polacy wydają się być dobrym nabytkiem dla miejscowej Polonii.

Rok 1984

Zgon Włodzimierza Albina Czajkowskiego na żołnierskim szlaku. Koło nasze wzięło udział w wycieczce do Włoch, na uroczystość 40-lecia bitwy pod Monte Cassino. W czasie tej wycieczki zmarł nagle 17-go maja 1984 roku Włodzimierz Albin Czajkowski. Były prezes, długoletni członek zarządu Koła SPK Nr 8 w Ottawie. Zmarł 17 maja 1984 roku w Rzymie, po specjalnej audiencji u Ojca Świętego z okazji 40 rocznicy wiktorii montecassińskiej, w której uczestniczył. Zmarł w przededniu uroczystego obchodu na Monte Cassino, tego wielkiego zwycięstwa oręża polskiego. Wdowa, kol. A. Czajkowska sprowadziła zwłoki do Ottawy, gdzie odbył się Jego pogrzeb na miejscowym cmentarzu w kwaterze weterańskiej.

* * *

Pożegnał go w kościele Św. Jacka Odrowąża kol. A. Garlicki wzruszającym przemówieniem, z którego cytujemy wyjątki:

"W głęboką zadumę popadamy, kiedy raptem śmierć wyrwie kogoś z naszego grona. Bóg chciał, żebyś po skończonej wojnie wybrał ciężki, jakże ciężki, los emigranta politycznego, ażebyś założył swą rodzinę i ażebyś tu, wśród Polonii ottawskiej spełnił swoją misję. Trzeba było, ażebyś poświęcił ogrom pracy i wysiłku Stowarzyszeniu Polskich Kombatantów w Kanadzie i w Royal Canadian Legion, ażebyś był współzałożycielem i wieloletnim prezesem Szkoły Polskiej w Ottawie, ażebyś mógł służyć nam wszystkim radą i nade wszystko przykładem. Ani nawet śladu zniecierpliwienia nie można było u ciebie zauważyć. A teraz odchodzisz na zasłużony odpoczynek i nagrodę za swe dobre życie. Spoczniesz tu, w Kanadzie, która stała się Twoją drugą Ojczyzną. W imieniu Zarządu Głównego Stowarzyszenia Polskich Kombatantów w Kanadzie i wszystkich kombatantów, składam wyrazy głębokiego współczucia pani Annie i całej rodzinie kolegi Czajkowskiego. Ból ich jest wielki, ale i nasz - jego kolegów - jest też ogromny. Żegnaj, mój przyjacielu."

Zamiast kwiatów na trumnę śp. kol. Włodzimierza A. Czajkowskiego rodzina Zmarłego, przyjaciele i organizacje złożyli hojne dary na cele społeczne w łącznej sumie $1525, w tym $595 na Skarb Narodowy oraz $930 na Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie.

* * *

Jan Paweł II w Ottawie. W ramach swej wrześniowej kanadyjskiej wizyty, Ojciec Święty odwiedził również Ottawę. Kol. A. Garlicki, wiceprezes Zarządu Głównego SPK i członek Koła SPK No.8, wysłał list hołdowniczy na ręce Nuncjusza Apostolskiego dla wyrażenia czci Ojcu Św. wraz z bukietem róż białych i czerwonych dla upiększenia apartamentu Dostojnego Gościa. Sekretariat Stanu, w imieniu Ojca Św. podziękował za list, przekazując Apostolskie Błogosławieństwo dla członków SPK.

Rok 1985

Komitet Pomocy Uchodźcom naszego Koła zagwarantował dotąd możliwość przyjazdu to Kanady z obozów w Austrii 13 Polakom. Komitet w oparciu o fundusze zebrane wśród członków Koła, sprowadził z Austrii 8 osób, a obecnie stara się o przybycie dalszych 4. Chcąc tą akcją objąć więcej Polaków, zwrócił się ostatnio do nie-członków, aby przez dobrowolne datki włączyli się do tej akcji.

* * *

Po 7 latach nieustannych starań kol. Gen. S. Sznuka, w lutym odbyła się konferencja z posłami i ministrami Rządu Federalnego, wraz z ministrem spraw weterańskich, którzy przychylili się to sugestii kol. gen. Sznuka w sprawie zmiany ustawy o pensjach weterańskich. Chodziło o przyznanie pensji żołnierzom polskim za czas pobytu w niewoli niemieckiej. Pensja będzie przysługiwała członkom najbliższej rodziny w razie śmierci weterana. Wysokość pensji będzie zależna od czasu przebywania w niewoli niemieckiej. Termin uchwalenia tej noweli do ustawy o zaopatrzeniu weteranów jeszcze nie jest ustalony.

* * *

Kol. gen Sznuk dopomógł w opracowaniu przez dr F. Kmietowicza książki pt. "Polskie Siły Zbrojne w Kanadzie w czasie 2-ej Wojny Światowej".

* * *

Z inicjatywy Zarządu Koła i Komitetu Skarbu Narodowego 10.VII br. odbyło się publiczne zebranie poświęcone udziałowi Polaków w akcji unieważnienia umowy jałtańskiej. Przemówienie wygłosił kol. dr J. Korwin-Łopuszański. Wolne datki zebrane w czasie odczytu zostały przekazane do Komitetu Narodów Ujarzmionych.

* * *

Pismem Ministra Spraw Wojskowych z dnia 3.V. 1985 r. zostali awansowani koledzy Z. Gałko, do stopnia st. sierżanta, W. Kurowski do stopnia plutonowego, i A. Fronc do stopnia kaprala.

Kol. dr A. Garlicki otrzymał Order Kanady. Jest on piątym Polakiem zaliczonym w poczet Kawalerów tego Orderu.

Rok 1986

Polacy, którzy przybyli do Kanady przy pomocy naszego Komitetu Pomocy Uchodźcom, przysłali do Koła życzenia świąteczne, a ci co już się usamodzielnili, zaczynają przekazywać dotacje na pomoc następnym uchodźcom. Zbiórka funduszy na ten cel wśród Polaków zamieszkałych w Ottawie dała zaledwie 5% tego, co sami członkowie Koła ofiarowali.

* * *

Przyjęcie premiera K. Sabbata z małżonką i delegata Rządu na Kanadę zgromadziło w domu SPK liczną grupę Polaków, którzy przybyli nawet z odległych od Ottawy miejscowości.

* * *

Teatr Polski w Ottawie wystawił po raz drugi sztukę "Powrót Posła" reżyserii kol. J. Domańskiej.

* * *

Koło nasze przekazało po $100 dla Fundacji Św. Andrzeja Boboli i dla Komitetu Budowy Sanktuarium Matki Boskiej w Polsce.

Rok 1987

Na XIII Światowy Zjazd Federacji SPK w Londynie od 26-29 listopada 1987 r. jednym z delegatów reprezentujących Kanadę był ówczesny prezes Koła Nr 8, kol. Andrzej Ruta.

Wiadomość ta, nie znającym historii Koła może się wydawać błaha, tymczasem jest ona przełomowa. Andrzej Ruta jest bowiem pierwszym prezesem Koła, drugiego już pokolenia, synem Śp. Mariana Ruty, który był prezesem przez osiem kadencji. Andrzej Ruta pełnił funkcję prezesa przez dwie kadencje, należy nadal do zarządu Koła, w którym jest również czynny jego brat Ryszard.

Jedna z pierwszych i wieloletnia nauczycielka polskiej szkoły, kol. Halina Celińska, z dumą opowiada, że uczyła kol. Andrzeja. A już była wzruszona do łez gdy Andrzej przyprowadził do niej z biegiem czasu synka, na naukę języka i historii polskiej. Można przeto rzec, że mamy już dynastię Rutów, i że jest nadzieja na prezesa trzeciego pokolenia.

Rok 1988

Dnia 6 marca odbyło się Walne Zebranie Koła. Prezesem został wybrany kol. Stanisław Toporowski, V.M. Uchwałą Walnego Zebrania przyznano $500 na Chór Ignacego Padarewskiego w Ottawie. Komitet Pomocy Uchodźcom przy SPK Koło Nr 8 z przewodniczącym, dr Jerzym Dobrowolskim prowadzi wspaniałą akcję sponsorowania rodaków. Dotychczas sprowadził 97 osób, w tym 20 otrzymało pomoc finansową. Na zebraniu Zarządu 6 kwietnia uchwalono zakup książek do biblioteki za sumę $300.

* * *

Dnia 13 marca b.r. przyjechał z Londynu do Ottawy Prezes Rady Ministrów Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na Uchodźstwie, Prof. dr Edward Szczepanik. Dnia 14 marca odbyło się w Domu Polskim spotkanie Premiera z przedstawicielami Polonii i Narodów Ujarzmionych. Gospodarzem spotkania było Koło Nr 8 SPK. Pana Premiera przy wejściu na salę w towarzystwie prezesa, kol. Stanisława Toporowskiego, oraz wiceprezesa, kol. Zygmunta Gałko, przywitała kol. Czesława Arciszewska, prezeska Koła Pań tradycyjnie "chlebem i solą", oraz wręczyła mu kwiaty. Prezes Koła, kol. Stanisław Toporowski w serdecznych słowach powitał Premiera w imieniu Stowarzyszenia Polskich Kombatantów, Kongresu Polonii Kanadyjskiej oraz polonijnych organizacji w Ottawie. Zapewnił, że wszystkie organizacje stoją na gruncie Wolnej, Niepodległej i Sprawiedliwej Polski, oraz, że zgadzamy się z polityką i metodami działania Rządu. Również przemówienie wygłosił Premier Rządu Ukraińskiej Republiki Demokratycznej prof. dr Jarosław Rudnyckyj. Premier Szczepanik poinformował zebranych o pracach i zadaniach RP na Uchodźstwie i o sytuacji w Kraju.

Rok 1989

W każdą środę Dom Polski SPK jest otwarty dla członków i wprowadzonych znajomych. Jest czynna biblioteka, która jest dobrze zaopatrzona w książki. 27 stycznia dzięki finansowemu wsparciu Koła SPK Nr 8 była zorganizowana wystawa fotograficzna "Raport o polskich cmentarzach w Kanadzie." Redaktor S. Stolarczyk w 40 zdjęciach przedstawił stan cmentarzy pierwszych polskich emigrantów w Kanadzie: z Kaszub i Podkarpacia. Wystawa odbyła się w sali parafialnej i była bardzo licznie odwiedzana.

* * *

18 lutego Koło gościło Prezesa Zarządu Głównego SPK, kol. J. Bućko. Obecni byli członkowie zarządu z rodzinami, panie z Koła Pań przy Kole Nr 8, oraz osoby biorące czynny udział w życiu Koła. Kol. prezes S. Toporowski w serdecznych słowach powitał gościa, który ostrzegł przeciwko wrogim wpływom dążącym do rozbicia emigracji. Zaznaczył, że służba dla Niepodległości Polski jest naszym głównym celem. Następnie udekorował prezeskę Koła Pań, kol. Cz. Arciszewską Srebrną Odznaką Honorową Federacji Światowej SPK i kol. E. Dziamę z Koła SPK Nr 20 Złotym Krzyżem Kombatanckim. Doskonałą kolację przygotowało Koło Pań.

* * *

5 marca odbyło się Walne Zebranie Koła SPK Nr 8. Po otwarciu zebrania przez prezesa Koła, kol. Toporowskiego i wprowadzeniu sztandaru, minutą ciszy uczczono pamięć zmarłych Kolegów. Kol. L. Kwilecki w zastępstwie ks. Kapelana odmówił modlitwę. Przewodniczącym zebrania został wybrany kol. dr A. Garlicki. Prezes Koła, kol. S. Toporowski złożył sprawozdanie z całokształtu działalności. Następnie kol. dr J. Dobrowolski, Przewodniczący Komitetu Pomocy Uchodźcom, przedstawił działalność komitetu i sprawy finansowe, oraz zaapelował o pomoc osobistą w załatwianiu spraw, związanych ze sponsorowaniem. P.W. Antoszkiewicz, sprowadzony 7 września br., przybył na zebranie, aby podziękować Kołu Nr 8 za sponsorowanie i pomoc.

W. ubiegłym roku Koło wydało około $2,500 jako donacje na cele polonijne i działalność niepodległościową. Po odczytaniu sprawozdania i dyskusji, udzielono absolutorium ustępującemu Zarządowi. Nastąpił wybór nowego Zarządu; prezesem został ponownie wybrany przez aklamację kol. S. Toporowski.

Rok 1990

W dniu 11 lutego 1990 w kościele polskim w Ottawie odbyła się Msza Św. za duszę ks. prałata Pluty który zmarł w dniu 23 stycznia 1990 r. w Mississauga, 0ntario. Ks. prałat F. Pluta oddał duże usługi dla SPK w Kanadzie, w roli kapelana Stowarzyszenia. Pracował także ofiarnie dla Skarbu Narodowego i troszczył się o zachowanie ducha polskiego wśród Polonii kanadyjskiej.

* * *

W dniu 4 marca 1990 r. odbyło się Walne Zebranie Koła pod przewodnictwem kol. A. Garlickiego. W zebraniu wzięło udział 74 członków Koła. Prezes Koła, kol. S. Toporowski złożył obszerne sprawozdanie z działalności Zarządu w ubiegłym roku. Ustępujący Zarząd otrzymał od członków, na wniosek Komisji Rewizyjnej, absolutorium i podziękowanie za dobrze wykonaną pracę. Prezesem Koła został wybrany po raz trzeci kol. S. Toporowski.

* * *

Pierwsze zebranie nowego Zarządu odbyło się w dniu 21 marca 1990 r. Na tym zebraniu Zarząd uchwalił wyasygnować $3,000 na Fundusz Premiera Tadeusza Mazowieckiego w ramach zbiórki pomocy dla Polski przez Kongres Polonii Kanadyjskiej, Okręg Ottawa. Zarząd przeznaczył także na inne charytatywne cele na rok 1990 sumę $ 3,500.

* * *

W piątek, 28 września ub. r. w Domu Polskim SPK wystąpił Feliks Konarski (Ref-Ren), autor słynnej piosenki "Czerwone maki na Monte Cassino" ze swoim programem jubileuszowym w stylu wodewilowym, przedstawiającym jego i jego zmarłej żony pracę artystyczną. Pan Konarski jako artysta jest dobrze znany całej Polonii, a w szczególności żołnierzom Drugiego Polskiego Korpusu. Polonia ottawska licznie przybyła na ten występ.

* * *

W sobotę, dnia 3 listopada, na zaproszenie Governor General Foot Guards Foundation, członkowie naszego Koła wzięli udział w dorocznej uroczystości "Festival of Remembrance" która odbyła się w Ottawie w Civic Centre i miała na celu uczczenie pamięci poległych żołnierzy kanadyjskich w 1-ej, 2-ej Wojnie Światowej i w wojnie koreańskiej, a także zebranie funduszów na Children's Hospital of Eastern Ontario. W uroczystości tej brały udział różne jednostki wojskowe w mundurach paradnych, kombatanci kanadyjscy i organizacje cywilne. Był to wieczór pokazowych marszy, muzyki, tańców i piosenek, określony także jako wieczór parady i nostalgii.

Rok 1991

200 lat Konstytucji 3-go Maja. W maju b.r. wszyscy Polacy w Kraju i na emigracji obchodzili 200-lecie ustanowienia Konstytucji 3 Maja. Główne polonijne uroczystości odbyły się w Ottawie i były organizowane przez Ambasadę Rzeczpospolitej Polskiej i Kongres Polonii Kanadyjskiej pod patronatem Gubernatora Generalnego Kanady, Jego Ekscelencji R.J. Hnatyszyna. W czwartek 2 maja b.r. odbyła się główna uroczystość, w której wzięła udział nie tylko Polonia ottawska, ale także przedstawiciele różnych organizacji polonijnych z całej Kanady i przedstawiciele społeczeństwa kanadyjskiego. Główny mówca, prof. Norman Davies z Uniwersytetu Londyńskiego w Anglii, nakreślił znaczenie Konstytucji Majowej w historii narodu polskiego i jej wpływy na inne europejskie Kraje.

Po oficjalnej części uroczystości zebrani słuchali muzyki Chopina w wykonaniu pana C. Owerkowicza, polskiego pianisty spokrewnionego z Ignacym Padarewskim, pianistą i premierem Polski w 1919 r. Piątek 3 maja został ogłoszony przez burmistrza Ottawy dniem polskim. O godz. 12.30 z wieży Parlamentu odegrano polski hymn narodowy. Popołudniu na Carleton University w Ottawie odbyła się "Round Table" dyskusja uczonych kanadyjskich (niektórzy polskiego pochodzenia) na temat historycznej ważności Konstytucji 3 Maja i na temat sytuacji politycznej i gospodarczej w dzisiejszej Polsce.

W niedzielę, dnia 5 maca b.r. Polonia ottawska licznie wzięła udział w Mszy Św. odprawionej w katedrze przez arcybiskupa Ottawy, Jego Ekscelencję M. Gervais z okazji uroczystości Konstytucji 3 Maja. Popołudniu w Domu Polskim SPK odbyła się akademia zorganizowana przez Klub Polsko-Kanadyjski. Poczet sztandarowy i członkowie naszego Koła wzięli liczny udział w obydwóch uroczystościach.

P.S. Nawet lakoniczne sprawozdanie kol. Nawrota w "SPK w Kanadzie" daje obraz o zakroju uroczystości. Należałoby je uzupełnić wzmianką o imponującym przyjęciu w budynku parlamentarnym, gdzie Speaker Izby Gmin użyczył swych apartamentów i przyległych pokoi na przyjęcie dla ponad 600 osób. Ten cocktail, jak i inne spotkania w ramach uroczystości, jak sympozjum na Uniwersytecie Carleton były forum niezmiernie ciekawej metamorfozy. Jak dotąd, patriotyczna Polonia unikała reżymowych dyplomatów jak zarazy. Nagle, pod wpływem Mickiewiczowskiego "Kochajmy się", reżymowcy PRL-u przemienili się w reprezentantów Rzeczypospolitej Polskiej, już nie ludowej. Podczas przerwy na kawę, w ramach Sympozjum musiałem się kontrolować, by nie parsknąć śmiechem na widok pewnej antykomunistycznej patriotki, radośnie szczebiocącej z b. reżymowym dyplomatą. Nie wiedziała, biedula, że tenże facet, nie tak dawno temu, intrygował, dwoił się i troił aby przeszkodzić budowie pomnika katyńskiego w Toronto.

Stanisław Zybała

Rok 1992

W dniu 24 marca br. w Domu Polskim SPK odbył się odczyt wygłoszony w języku angielskim przez płk. Kanadyjskich Sił Zbrojnych, John'a Roderick'a na temat "Disintegration of the Warsaw Pact - Poland vis-vis NATO (North Atlantic Treaty Organization). Płk. Roderick w latach 1989 - 1991 pełnił funkcję attaché Kanadyjskich Sił Zbrojnych w Warszawie. Obecnie jest on dyrektorem NATO Policy przy National Defence Headquarters w Ottawie.

W czasie odczytu nakreślił on zmiany personalne i organizacyjne w Polskich Siłach Zbrojnych, jakie zaszły i zachodzą po zmianach politycznych w Polsce. Mówił także o współpracy i wymianie personelu wojskowego na wyższym szczeblu pomiędzy Polską i Kanadą. Wspomniał także, że obecnie przedstawiciele Polskich Sił Zbrojnych biorą udział jako obserwatorzy w obradach NATO.

* * *

W dniu 18 czerwca przypadła 200 rocznica (1792-1992) ustalenia Orderu Wojennego Virtuti Militari. W związku z tą rocznicą Chargé d'Affaires RP w Kanadzie pan Wojciech Piątkowski oraz attaché wojskowy, ppłk Waldemar Dzięgielewski zorganizowali przyjęcie / spotkanie przedstawicieli Polonii ottawskiej z kawalerami Orderu Virtuti Militari zamieszkałymi w Ottawie. Następujący kawalerowie Krzyża Virtuti Militari byli obecni na tym spotkaniu: Kol. Stanisław Toporowski, prezes Koła SPK Nr 8 (2 Korpus), kol. Stanisław Tarazewicz, członek Koła SPK Nr 8 (2 Korpus), kol. Ewa Konopacka, członkini Koła SPK Nr 8 (AK), pan Jan Żurakowski (Polskie Siły Powietrzne na Zachodzie), pan Stanisław Romaniec (1 Dywizja Pancerna), kol. Władysław Henoch, członek Koła SPK Nr 8 (2 Korpus), pan Jan Spaczyński (AK).

* * *

Ponieważ liczna grupa członków naszego Koła brała udział w Światowym Zjeździe Kombatantów i w uroczystościach Święta Żołnierza w Polsce w dniach 14-16 sierpnia b.r. bankiet Koła z okazji Święta Żołnierza został przełożony na sobotę, 26 września. W bankiecie wzięli udział nie tylko członkowie ze sztandarem Koła, ale także przedstawiciele organizacji polonijnych w Ottawie. Po raz pierwszy w historii Koła gościliśmy oficjalnie na tej uroczystości przedstawiciela Polskiej Ambasady w Kanadzie, chargé d'affaires Wojciecha Piątkowskiego, który w oficjalnej części, nawiązując do warszawskiego spotkania polskich kombatantów, powiedział między innymi:

"22-go grudnia 1990 roku Prezydent RP na Uchodźstwie, pan Ryszard Kaczorowski, w historycznym gmachu Zamku Królewskiego w Warszawie, przekazał insygnia władzy pierwszemu wybranemu w wolnych wyborach po II Wojnie Światowej w Polsce, prezydentowi RP panu Lechowi Wałęsie. Nie było to jednak tylko formalne przekazanie władzy. Uroczystość ta była czymś znacznie ważniejszym. Okrutne losy wojny rozrzuciły nas Polaków, po całym świecie. Żołnierz polski był przekonany, że wszystkie drogi prowadzą do Kraju. Tak jednak się nie stało. Dopiero upadek komunizmu i dominacji sowieckiej umożliwiły żołnierzowi polskiemu, żołnierzowi wszystkich frontów, udział w tej żołnierskiej nagrodzie. Przy Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie w dniu wojskowego święta odbyła się Parada Zwycięstwa - parada, na którą Polska czekała przeszło pół wieku. Światowy Zjazd Polskich Kombatantów i defilada w Warszawie była pewną formą zadośćuczynienia i symbolicznym powrotem."

* * *

29 listopada b.r. Koło Pań przy Kole Nr 8 SPK w Ottawie obchodziło 40-lecie powstania. Zarząd Koła Pań przygotował małe przyjęcie na tą okazję w Domu Polskim SPK dla członkiń Koła i sympatyków. W czasie przyjęcia, prezeska Koła Pań, kol. Stella Kuryłowicz złożyła gratulacje członkiniom Koła i podziękowała im za ich ofiarną i bezinteresowną pracę dla dobra Koła i Polonii ottawskiej.

Rok 1993

XXV Walny Zjazd Stowarzyszenia Polskich Kombatantów w Kanadzie odbył się w Ottawie w dniach 21 do 24 maja 1993. Byliśmy organizatorami i gospodarzami Zjazdu. W opinii i ocenie delegatów, uczestników i postronnych obserwatorów, Zjazd udał się na 102. Sukces należy przypisać członkom Komitetu Organizacyjnego Zjazdu w składzie kolegów i koleżanek: Z. Baraniak, L Gałko, A. Garlicki (przewodniczący Komitetu) S. Kuryłowicz (prezeska Koła Pań), J. Mańka, P. Nawrot, Z. Pierścianowski, G. Piestrak, M. Prus, i S. Toporowski (prezes Koła). Należy także wspomnieć pomoc i współpracę Koła Pań, które codziennie przygotowywały świeżą kawę, herbatę i ciasto dla delegatów i uczestników zjazdu. Wszyscy starali się ażeby uczestnicy czuli się jak najlepiej i ażeby zabrali ze sobą przyjemne wrażenia z pobytu w stolicy Kanady. Przez wzorowe planowanie i przeprowadzenie Zjazdu, oraz liczny udział członków naszego Koła we wszystkich uroczystościach zjazdowych, zyskaliśmy sobie uznanie u wielu kolegów kombatantów z innych Kół i ogólnie wśród Polonii kanadyjskiej. Zjazd został utrwalony na zdjęciach i taśmach video.

Pierwszy raz w historii Stowarzyszenia Polskich Kombatantów w Kanadzie zostali zaproszeni na Walny Zjazd oficjalni przedstawiciele Polski. I tak wzięli udział: Ambasador RP w Kanadzie, Jego Ekscelencja dr Tadeusz Diem, Attaché Wojskowy, Morski i Lotniczy, ppłk dypl. Wojciech Procner, oraz in corpore, czołowi pracownicy ambasady RP w Ottawie - wszyscy ze swoimi małżonkami.

Cały Zjazd, łącznie z bankietem, odbył się w Domu Polskim SPK, który przy tej okazji otrzymał piękny wystrój zewnętrzny i wewnętrzny. Ponadto cały Dom, a już specjalnie sala balowa i scena, zostały pięknie udekorowane.

W sobotę rano 22 maja przy wypełnionej po brzegi sali, w obecności Ambasadora RP, Attaché Wojskowego, pracowników ambasady RP i prezydenta miasta Ottawy, pani Jacqueline Holzmann nastąpiło otwarcie Zjazdu. Mieliśmy okazję usłyszenia pierwszy raz "Marsza Kombatantów", który został odśpiewany z wielkim wyczuciem przez Chór Ignacego Paderewskiego. W trakcie uroczystości otwarcia Zjazdu Ambasador Diem udekorował trzech członków SPK wysokimi odznaczeniami państwowymi: Kol. Stanisława Toprowskiego, prezesa Koła, i Jerzego Burskiego, prezesa Zarządu Głównego Kongresu Polonii Kanadyjskiej, krzyżami kawalerskimi Orderu Odrodzenia Polski (Polonia Restituta), zaś kol. Mariana Fijała, prezesa Zarządu Głównego, krzyżem oficerskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej. Odznaczenia zostały nadane im przez Prezydenta RP Lecha Wałęsy.

Następnie rozpoczęły się obrady. Przewodniczącym Zjazdu został wybrany kol. Andrzej Garlicki.

W godzinach wieczornych tego dnia odbył się bankiet, w którym wzięło udział wiele wybitnych osobistości polskich, kanadyjskich i zagranicznych.

Koncelebrowana uroczysta Msza Św. została odprawiona w polskim kościele Świętego Jacka Odrowąża następnego dnia, tj. w niedzielę o godz.11.15. Głównym celebrantem był ks. Rafał Grządziel z ontaryjskich Kaszub, kawaler Orderu Wojennego Virtuti Militari i odznaczony Krzyżem Walecznych, który wygłosił płomienne kazanie. Koncelebrantami byli: ks. Ryszard Kosian, OMI, proboszcz parafii Św. Jacka Odrowąża w Ottawie, i ks. Paweł Michalak, OMI. Śpiewał Chór im. Ignacego Paderewskiego, do którego dołączył się, przybyły z wycieczką do Ottawy na Victoria Day, chór "Symfonia" z Hamilton'u.

Uroczystość składania wieńców miała miejsce po Mszy Św., kolejno pod Pomnikiem Poległych ("Cenotaph") na Confederation Square i pod pomnikiem Lotników Kanadyjskich w Confederation Park. Długa, bardzo długa kolumna kombatantów, poprzedzana orkiestrą wojskową i 12-ma sztandarami kombatanckimi, wymaszerowała z Cartier Square Drill Hall na te ceremonie i tam wróciła po zakończeniu. Ministerstwo Obrony Narodowej Kanady oddało nam do dyspozycji na tę uroczystość orkiestrę pułku Gwardii Pieszej Generalnego Gubernatora ( Governor General's Foot Guards ) - słynnego pułku, znanego wszystkim z licznych parad, a przede wszystkim z ceremonii zmiany warty przed parlamentem w okresie letnim. Orkiestra wystąpiła w całej krasie swych paradnych mundurów. A nasze koleżanki i koledzy sami maszerowali jak gwardia ... Z żalem usłyszeli komendę po angielsku i po polsku "Rozejść się", po skończonej paradzie, której głównym komendantem był Przewodniczący Zjazdu.

Pod każdym z tych pomników złożyli w odpowiedniej asyście wieńce (z polskiej kwiaciarni Orchid Florist) Przewodniczący Zjazdu i Ambasador RP. Wieńce niosły harcerki i harcerze z ottawskich hufców ZHP.

Pogoda była wymarzona; zapewne wymodlona przez naszych kapelanów. Tłumy przyglądały się tej pięknej, a dla nas bardzo pamiętnej uroczystości. Niejednemu z obecnych tam rodaków zabłysła łza w oku, zwłaszcza w momentach, gdy orkiestra grała tu, w sercu Kanady, Sygnał Wojska Polskiego i Mazurka Dąbrowskiego...Tak. Jeszcze Polska nie zginęła póki MY żyjemy...

Nie przewidzianym w programie, ale jakże szalenie miłym i odpowiednio docenionym momentem przed samym zakończeniem Zjazdu, było przybycie na salę obrad Ambasadora RP w asyście Attaché Wojskowego. Dr Tadeusz Diem odczytał posłanie do Zjazdu od Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Lecha Wałęsy:

Uczestnicy XXV Walnego Zjazdu Stowarzyszenia Polskich Kombatantów w Kanadzie

Maj, 1993 r.

Szanowni Państwo !

Z okazji jubileuszowego XXV Walnego Zjazdu Stowarzyszenia Polskich Kombatantów w Kanadzie przesyłam życzenia owocnych dyskusji i trafnych wniosków, a każdemu z Was - żołnierzy walczących kiedyś o niepodległość Polski, a dziś zatroskanych o losy odradzającej się Rzeczpospolitej - życzę zdrowia i pogody ducha.

Złożyliście kiedyś przysięgę żołnierską. Raz złożona - na wierność "Bogu, Honorowi i Ojczyźnie" - obowiązuje przez całe życie. Byliście i jesteście jej wierni. Dziękuję Wam za to. Swój patriotyzm udowadnialiście w walce o Ojczyznę. Dziś - pracą, myślą i sercem dla Niej wspomagacie Ją nadal w potrzebie.

Dobrze pamiętam udział przedstawicieli Stowarzyszenia z Kanady w ubiegłorocznym Światowym Zjeździe Kombatantów w Warszawie i Częstochowie. Ambulans zakupiony przez Was i ofiarowany w tamtych dniach Centrum Zdrowia Dziecka był kolejnym dowodem prowadzonej od dawna, ofiarnej działalności charytatywnej na rzecz Polski.

Jako prezydent III Rzeczpospolitej zapewniam Was o serdecznej pamięci w jakiej odrodzona Ojczyzna zachowuje wszystkie swoje dzieci, niezależnie od ich miejsca zamieszkania.

/ - / Lech Wałęsa
Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej

Wiele ważnych decyzji zapadło na tym jubileuszowym, XXV zjeździe. Najważniejszą z nich było ukonstytuowanie Fundacji Charytatywnej Stowarzyszenia Polskich Kombatantów w Kanadzie. Jej naczelnym celem jest zabezpieczenie dorobku kulturowego i społecznego żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych w Kanadzie.

XXV Walny Zjazd Stowarzyszenia Polskich Kombatantów w Kanadzie przeszedł do historii. Nam, gospodarzom tego Zjazdu pozostały nie tylko mile wspomnienia, ale jednocześnie i uczucie głębokiego zadowolenia z dobrze spełnionego obowiązku wobec kolegów kombatantów z innych kół. (Kwartalnik Koła Nr 8)

Po XXV Walnym Zjeździe Delegatów SPK

A tak o tym zjeździe napisali inni:

Ten Walny Zjazd odbył się w stolicy Kanady, Ottawie, siedzibie Koła Nr 8 SPK, które było gospodarzem zjazdu. Nasuwa się tu pewne ciekawe spostrzeżenie. Koło Nr 8 było gospodarzem V Walnego Zjazdu w roku 1953, a następnie XV Walnego Zjazdu w roku 1973. Obecny zjazd jest więc trzecim zjazdem w Ottawie. Czyli regularnie co 20 lat Ottawa zaprasza nas do siebie. A więc możemy się spodziewać zaproszenia na zjazd aż w roku 2013! Wielka szkoda, bo chyba większość obecnych na tegorocznym zjeździe w tak odległym roku nie przyjedzie. Szkoda, bo strona reprezentacyjna zjazdu, a w szczególności przemarsz z doskonałą orkiestrą wojskową do pomnika Nieznanego Żołnierza była bardzo udana. Należą się słowa uznania całemu Kołu Nr 8 w Ottawie za ofiarne przygotowanie całego zjazdu. Chciałoby się taki wyczyn jeszcze raz powtórzyć.
M. Szczeciński (SPK w Kanadzie)

Największa polska organizacja SPK zebrała się na XXV Walnym Zjeździe, by między innymi poważnie pomyśleć, przedyskutować i zadecydować o przyszłości SPK. W jaki sposób zachęcić i zwerbować nowych młodych członków i ogólnie usprawnić naszą organizację.

Utworzenie Fundacji Charytatywnej było bardzo palącą sprawą dla prezesa Mariana Fijała oraz kol. K. Klimaszewskiego, przewodniczącego tej komisji, który całą duszę poświęcił tej sprawie. Wreszcie, po wielu poprzednio nieudanych próbach, cel ten został osiągnięty. Fundacja Charytatywna SPK stała się faktem dokonanym. Jest to chyba jedno z najważniejszych osiągnięć Walnego Zjazdu.

Organizatorom Koła Nr 8, a specjalnie prezesowi Stanisławowi Toporowskiemu i dr Andrzejowi Garlickiemu należy się uznanie i podziękowanie za zaplanowanie tego wzorowego spotkania.

Specjalne słowa uznania za uroczysty bankiet, który zaszczycili swoimi osobami dr T. Diem, ambasador RP, ppłk Procner, attaché wojskowy, sen. St. Hajdasz oraz przedstawiciele wojskowi kanadyjscy, amerykańscy, angielscy, francuscy i inni. W niedzielę 23 maja, w piękny słoneczny dzień mieszkańcy stolicy oklaskiwali oddział koleżanek i kolegów defilujących ulicami miasta przy dźwiękach orkiestry wojskowej.

Właśnie ta atmosfera spowodowała, że uczestnicy defilady poczuli się chyba o 40 lat młodsi, dziarsko maszerujący żołnierze, by złożyć hołd poległym kolegom przed pomnikami National War Memorial i Poległych Lotników Kanadyjskich, którzy zginęli niosąc pomoc Warszawie. Następnego dnia wracających do domu delegatów ze smutkiem żegnała Ottawa całodziennym deszczem.
Henryk Starczewski (SPK w Kanadzie)

* * *

Z powodu Walnego Zjazdu SPK Walne Wyborcze Zebranie Koła odbyło się później niż zwykle, w dniu 27 czerwca ub. r. Kol. Stanisław Toporowski został jednogłośnie wybrany prezesem na kadencję 1993/94 r. W tym samym dniu na Walnym Zebraniu Wyborczym Koła Pań koleżanka Stella Kuryłowicz została wybrana prezeską Koła Pań.

* * *

W niedzielę 15 listopada członkowie Koła wraz z pocztem sztandarowym wzięli liczny udział we Mszy Św. a po południu w akademii zorganizowanej dla uczczenia 11 listopada, Święta Niepodległości. Akademia odbyła się w Domu Polskim SPK. Program akademii został przygotowany przez Koło Przyjaciół Harcerstwa w Ottawie pod kierownictwem pana Kamila Stefańskiego, przy współudziale Ambasadora RP w Kanadzie i prezesa Kongresu Polonii Kanadyjskiej, okręg Ottawa, kol. Eugeniusza Bystrama. Pan ambasador w swym pierwszym przemówieniu do Polonii ottawskiej przedstawił istniejące stosunki gospodarcze, społeczne i polityczne Polski.

Rok 1994

W niedzielę, 20 marca 1994 odbyło się doroczne Walne Zebranie Koła. Prezesem na kadencję 1994/95 został wybrany przez aklamację kol. Zbigniew Pierścianowski, który podziękował zebranym członkom za zaufanie, a ustępującemu prezesowi kol. Stanisławowi Toporowskiemu za ofiarną pracę dla Koła w ciągu ostatnich sześciu kadencji. Kol. Pierścianowski wręczył kol. Toporowskiemu pamiątkowy dyplom uznania ufundowany przez członków Zarządu Koła. Pani Weronika Toporowska otrzymała wiązankę biało-czerwonych kwiatów.

* * *

Pod koniec maja bawił w Ottawie z oficjalną wizytą minister obrony narodowej RP Piotr Kołodziejczyk. Głównym celem wizyty ministra było przeprowadzenie rozmów z rządem kanadyjskim na temat współpracy między Polską a Kanadą w ramach programu "Partnerstwo dla pokoju". W dniu 29 marca członkowie naszego Koła mieli zaszczyt przyjmować w Domu Polskim SPK ministra Kołodziejczyka i jego delegację, w skład której, między innymi, wchodzili: dr Jerzy Milewski, wiceminister obrony narodowej RP, i gen. bryg. Stanisław Woźniak - dyrektor Departamentu Wojskowych Spraw Zagranicznych. Ministrowi towarzyszyli ambasador RP w Kanadzie, dr Tadeusz Diem, attaché wojskowy ppłk dypl. W. Procner oraz przedstawiciel Sztabu Głównego Kanadyjskich Sił Zbrojnych. Przy wejściu do Domu Polskiego SPK gości witali prezes Koła, kol. Zbigniew Pierścianowski i prezes Okręgu Ottawy KPK, kol. Eugeniusz Bystram. W spotkaniu tym wzięli udział również członkowie innych organizacji. Minister w krótkim przemówieniu podziękował za serdeczne przyjęcie i podkreślił wpływ Polonii kanadyjskiej na rząd Kanady o poparcie Polski w staraniach o przyjęcie do europejskiego systemu bezpieczeństwa. Po przemówieniu, minister Kołodziejczyk udekorował grupę kombatantów Krzyżem Czynu Bojowego Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Po zakończeniu oficjalnej części uczestnicy spotkania mogli swobodnie porozmawiać przy kawie, herbacie i ciastkach podanych przez Koło Pań.

* * *

Dotacje. W roku 1994 wypłaciliśmy w formie dotacji $ 3,660.15. Poparliśmy:

* * *

W dniu 9 maja 1995 roku członek naszego Koła, kol. Stanisław Zybała, został odznaczony przez ambasadora RP dr T. Diem dwoma medalami, za udział w kampanii wrześniowej 1939 r. i za obronę Warszawy w 1939 r. Uroczystość odbyła się w Ambasadzie Polskiej w Ottawie, w obecności rodziny i przyjaciół, kombatantów z prezesem Koła, kol. S. Tarazewiczem na czele. Byli także obecni ppłk Pierre Lacasse, Foreign Liaison Officer z Ministertwa Obrony Kanady i ppłk W. Procner, attaché wojskowy ambasady RP w Ottawie. Ambasador krótko przedstawił życiorys kol. Zybały, podkreślając rodzinne zainteresowania wojskowe.

* * *

W związku z uroczystościami 50-lecia zakończenia II wojny światowej w Europie i dorocznego Festiwalu Tulipanów Ottawa gościła księżniczkę holenderską Margrit. Wraz z księżniczką przybyły do Ottawy orkiestra i chór wojska holenderskiego. W dniu 18 maja wieczorem Ambasada Holenderska zorganizowała koncert-przyjęcie w National Art Centre w którym uczestniczyli Księżniczka, jej małżonek Prince van Vollenhoven oraz zaproszeni kombatanci weterani. Uroczystość ta była zorganizowana, ażeby podziękować Kanadzie i jej społeczeństwu za przyjazne stosunki w czasie wojny, a weteranom za ich udział w oswobodzeniu Holandii. Grupa naszych kolegów kombatantów weteranów została zaproszona przez Ambasadę Holenderską na ten wieczór. Z rozmowy z kolegami którzy uczestniczyli w tej uroczystości można wywnioskować, że wieczór ten długo pozostanie w ich pamięci.

* * *

W dniach 20 i 21 maja Koło zorganizowało wystawę fotograficzną SPK pt. "Za Waszą Wolność i Naszą" Wystawa ta była opracowana przez Zarząd Główny SPK w Kanadzie. Tematem wystawy jest historia i udział Polskich Sił Zbrojnych w walkach o Polskę i ich udział w zwycięskich bitwach przy boku aliantów w II Wojnie Światowej. Wystawa odbyła się na terenie kompleksu sportowo-wystawowego Lansdowne Park w Ottawie. Była ona częścią wystawy broni i sprzętu wojskowego Kanadyjskich Sił zbrojnych z okresu wojny światowej. W czasie zwiedzania wystawy w godzinach od 9:00 do 18:00 przez cały czas koledzy kombatanci z naszego Koła pełnili dyżur ażeby udzielać odpowiedzi na pytania zwiedzających. Dyżury pełnili: E. Bystram, A. Gadomska, J. Gadomski, W. Garlicka, A. Garlicki, E. Konopacka, T. Konopacki, T. Linde i S. Toporowski. Wystawa cieszyła się dużym zainteresowaniem ze strony społeczeństwa kanadyjskiego. Wystawę zwiedziło około 2 tysiące osób. Rozdano około tysiąca estetycznie przygotowanych broszur. Ustawieniem i złożeniem wystawy zajęli się następujący koledzy: B. Chorzępa, B. Grzebień, A. Garlicki, T. Linde, P. Nawrot i E. Ojczyk. Nad całością czuwał kol. J.A. Dobrowolski. (SPK w Kanadzie)

* * *

W niedzielę, 31 lipca 1994, z okazji 50-lecia wybuchu Powstania Warszawskiego została odprawiona Msza Św. w kościele polskim parafii Św. Jacka w intencji uczestników powstania, poległych żołnierzy Armii Krajowej i ludności cywilnej Warszawy.

We Mszy Św. wzięli udział członkowie Koła ze sztandarem Koła, przedstawiciele organizacji byłych żołnierzy AK z Montrealu i z Toronto, przedstawiciele Ambasady Polskiej w Ottawie z rodzinami i Polonia ottawska. Po Mszy Św. wszyscy udali się do Confederation Park, gdzie odbyła się uroczystość składania wieńców przed tablicą pamiątkową 25 kanadyjskich lotników, którzy zginęli niosąc pomoc walczącej Warszawie. Wieńce złożyli przedstawiciele weteranów kanadyjskich, przedstawiciele byłych żołnierzy AK i Ambasady RP w Ottawie. Wieniec od członków SPK złożył prezes naszego Koła kol. Z. Pierścianowski. Przewodniczącym ceremonii był kol. A. Garlicki.

* * *

Z okazji Święta Żołnierza w niedzielę, 14 sierpnia 1994 członkowie Koła wraz z pocztem sztandarowym, członkowie Ambasady RP z rodzinami i Polonia ottawska wzięli udział we Mszy Św. odprawionej w intencji wszystkich, którzy oddali życie w walkach o wolność Polski. W sobotę, dnia 27 sierpnia Koło zorganizowało w Domu Polskim SPK bankiet-zabawę. W bankiecie licznie wzięli udział członkowie Koła z rodzinami, przedstawiciele Polonii ottawskiej i członkowie Ambasady i Konsulatu z rodzinami, na czele z ambasadorem dr T. Diemem. Po kolacji grupa koleżanek i kolegów została udekorowana odznaczeniami kombatanckimi za ich ofiarną pracę dla Stowarzyszenia Polskich Kombatantów. Ambasador dr Diem w krótkim przemówieniu nakreślił rolę Polskich Sił Zbrojnych III Rzeczypospolitej w dzisiejszym czasie i jaką rolę w przyszłości powinne one odegrać w utrzymaniu pokoju w Europie.

* * *

W dniu 12 września członkowie (weterani) naszego Koła jako grupa z pocztem sztandarowym na czele wzięli udział w przywitaniu Prezydenta RP Lecha Wałęsy przez Gubernatora Generalnego Kanady w Rideau Hall w Ottawie. Następnego dnia ta sama grupa była obecna w czasie składania wieńca przez Prezydenta pod pomnikiem Poległych Żołnierzy na Confederation Square w Ottawie.

* * *

Na zaproszenie organizatorów 54 rocznicy "Battle of Britain" grupa członków (weteranów) naszego Koła ze sztandarem wzięła udział w defiladzie i w składaniu wieńców przed pomnikiem Poległych Żołnierzy w Ottawie. Uroczystości odbyły się 18 września.