STOWARZYSZENIE POLSKICH KOMBATANTÓW
W KANADZIE
KOŁO NR 8 W OTTAWIE

Reduta Ottawska

Z kalejdoskopu ubiegłych 25 lat

By umożliwić czytelnikowi chronologiczne spojrzenie wstecz na ubiegłe 25 lat, podajemy w skrócie ważniejsze wydarzenia z życia Koła SPK nr 8, czy przedsięwzięcia ottawskiej Polonii, w których Kombatanci odegrali większą rolę. Informacje te czerpiemy z trzech źródeł:

1. korespondencji Koła zamieszczanych w kwartalniku "SPK w Kanadzie". W ciągu ubiegłych piętnastu lat następujące osoby zasilały nasz kombatancki kwartalnik reportażami z życia ottawskiej Ósemki: kol. Halina Celińska; śp. Jadwiga Domańska, śp. Tadeusz Lipecki; Piotr Staniszkis oraz Anna i śp. Włodzimierz Czajkowscy. W 1989 r. regularnym korespondentem Koła został Piotr Nawrot, a w roku 1996 przejął tę funkcję Stanisław Zybała.
2. Kwartalnika SPK w Ottawie który wychodził aż do roku 1995.
3. Księgi Pamiątkowej parafii Św. Jacka wydanej z okazji 25-lecia parafii pt. "Domino Deo Nostro". W tej zbiorowej pracy, której przewodził prof. Paweł Wyczyński, jedną z głównych pozycji jest elaborat p. Zofii Ruebenbauerowej "Z karty zdarzeń Polonii ottawskiej". Jesteśmy wdzięczni Autorce za tę iście benedyktyńską pracę, w której zadokumentowała polonijną, a w tym i kombatancką przeszłość. Dłuższe wyjątki z niej zaczerpnięte sygnujemy inicjałami DDN (Domino Deo Nostro)

Stanisław Zybała

Rok 1973

XV Walny Zjazd SPK w Kanadzie

W dniach 19-21 maja br. odbył się w Ottawie, w domu Koła Nr 8 SPK (379 Waverley St.) XV Walny Zjazd Delegatów Stowarzyszenia Polskich Kombatantów w Kanadzie.

W zjeździe wzięli udział delegaci wszystkich aktualnie czynnych (dwudziestu) Kół SPK na terenie Kanady.

Zjazd zaszczycili swoją obecnością: J.E Roland Michener, generalny gubernator Kanady oraz generał Stanisław Kopański i prezes Światowej Federacji SPK, kol. Stefan Soboniewski z Anglii. (SPK w Kanadzie)

Z okazji XV Walnego Zjazdu Stowarzyszenia Polskich Kombatantów w Kanadzie odbyła się Wystawa Polsko-Kanadyjskiej Współpracy Wojskowej w okresie Pierwszej i Drugiej Wojny Światowej. Otwarcie wystawy nastąpiło w sobotę, dnia 19 maja 1973 roku, w budynku Canadian War Museum. Do Komitetu wchodzili: Stefan Sznuk, Adam Żurowski, Tadeusz Gackowski-Achmatowicz i Zbigniew Giera z Toronto. Wystawa obejmowała ponad 2000 eksponatów, z których 150 wypożyczyło Muzeum im. gen. W. Sikorskiego w Londynie, resztę prywatne osoby. Składały się na nie pamiątki wojenne, fotografie, rzeźby, portrety, pancerze, broń, plakaty, odznaczenia, mundury, począwszy od dawnych wojowników do mundurów z okresu Drugiej Wojny Światowej. Wystawę otworzył generał Kopański, którego przywitał i któremu złożył podziękowanie za współpracę dyrektor National Museum of Man, dr W.E.Taylor, oraz główny kurator Muzeum Wojny L.F. Murray. Ze strony organizatorów przemówili mjr Giera i gen. Sznuk, w języku angielskim i polskim. Gen Kopański podkreślił w swym przemówieniu 1000-letnią tradycję walki o wolność narodu polskiego, przypomniał bohaterski udział polskiego żołnierza w obu wojnach światowych, oraz uwypuklił współpracę kanadyjsko-polską w zbrojnym wysiłku aliantów. (SPK w Kanadzie)

Rok 1974

Rok Kopernikowski

500-lecie urodzin Mikołaja Kopernika odbiło się echem w całym świecie. Dla nas Kopernik jest symbolem wkładu polskiego do rozwoju kultury świata. W stolicy Kanady przebieg obchodów był bardzo uroczysty. Ze strony polskiej organizował je specjalnie w tym celu powołany Komitet. Przewodniczącym Komitetu był prof. Andrzej Ruszkowski, vice-przewodniczącym Tadeusz Krukowski, sekretarzem Lucy Piskor a skarbnikiem Eryk Kosko. Członkami Komitetu byli ks. Antoni Rabiega, Kazimierz Plater i Franciszek Bahyrycz. Ponadto blisko współpracowała z komitetem Jadwiga Domańska jako aktorka i kierowniczka widowiska "Kopernik Żywy". (DDN)

Rok 1975

Stulecie Polonii w Kanadzie

Inicjatywa obchodów stulecia (1875 - 1975) wyszła z Centrum Pionierów w Wilnie pod impulsem stulecia tamtejszej parafii Matki Boskiej Królowej Polski, najstarszej polskiej parafii w Kanadzie. Zarząd Główny KPK uznał stulecie wileńskie za wydarzenie ogólno-polonijne i wyłonił Komitet Główny Obchodu. Z pomocą organizatorom w Wilnie pośpieszył przede wszystkim Okręg ottawski KPK, w którego zasięgu działania znajdują się Kaszuby ontaryjskie. Wyłoniono komitet obchodów do którego weszli: F. Bahyrycz, J.A. Dobrowolski, M. Gawalewiczowa, T. Konopacki, E. Kosko (sekretarz), K. Namieśniowski (prezes Okręgu KPK), ks. A. Rabiega OMI, A. Ruszkowski, J. Ruebenbauer, Z. Ruebenbauerowa (przewodnicząca), R. Ruta, S. Sznuk, H. Sielska, T. Twarecki, W. Wrażej Jr., J. Zarzycka, A. Żurowski, W. Żurowski (skarbnik). Komitet ottawski, uzyskując drogą zbiórki wśród Polonii, oraz z pomocą imprez w tym celu zorganizowanych, ponad 600 dolarów, pokrył wszystkie koszta uroczystości Stulecia na Kaszubach. Z kolei Komitet dopomógł Centrum Pionierów w uzyskaniu pomocy finansowej od rządu federalnego, jak również wziął czynny udział w zorganizowaniu dwóch głównych obchodów w Wilnie, w dniu święta narodowego 3 maja i 20 lipca. (DDN)

Dwie Wystawy

W dniach od 14 do 16 lutego 1975 r. Związek Polaków, Grupa 46 w Ottawie, zorganizowała w City Hall interesującą Wystawę Bursztynów. Kamień z polskiego Bałtyku urzekał swym złotym, słonecznym odcieniem, a różnorodność jego zastosowania zadziwiała zwiedzających. W rok później, od 16 do 19 maja 1976, ci sami organizatorzy doprowadzili do Wystawy Muszli, bardzo ciekawej i w swoim rodzaju jedynej. Muszle wypożyczono z bogatych zbiorów Bolesława Rączki, oraz częściowo ze zbiorów moluskologicznych National Museum of Natural Sciences. Wystawione okazy pochodziły z mórz od południowego skraju Chile po Islandię, a wiele wydobyto z głębin dochodzących do 400 stóp. Wystawa ta wzbudziła duże zainteresowanie społeczeństwa kanadyjskiego. Bolesław Rączka, zamiłowany zbieracz, w przyszłości zamierza przekazać swój zbiór muszel Uniwersytetowi Jagiellońskiemu w Krakowie. (DDN)

Rok 1976

Własny Sztandar

W sobotę, dnia 21 sierpnia 1976 r. Dom Polski w Ottawie był terenem podniosłej uroczystości przekazania nowego sztandaru Kołu SPK Nr 8. Obszerniejsze szczegóły w artykule koleżanki Czesławy Arciszewskiej, prezeski Koła Pań, które ufundowało sztandar. (DDN)

Udany najazd harcerzy na Ottawę

W ramach Drugiego Światowego Zlotu Harcerstwa Polskiego odbytego w lecie 1976 roku na ontaryjskich Kaszubach, około 1350 jego uczestników wybrało się w dniu 10 sierpnia na wycieczkę do Ottawy. Całością przygotowań zajął się Zarząd miejscowego Koła Przyjaciół Harcerstwa w osobach: Andrzeja Garlickiego, Jadwigi Dobrowolskiej i Jerzego Marszalika, z pomocą Mirosławy Gawalewicz, Czesławy Radeckiej, Heleny Sielskiej, Andrzeja Wielgosza, Władysława Wrażeja jr. i Wandy Zatłokal. Ruchem długiej kolumny harcerzy w granicach miasta kierowała Królewska Kanadyjska Policja Konna i policja miejska. Przed parlamentem minister Mitchell Sharp przywitał harcerstwo w imieniu Rządu Federalnego i dokonał inspekcji. Gromki okrzyk "czuj, czuj, czuwaj" głębokim echem odbił się o mury parlamentu. Po złożeniu przez delegację wizyty u premiera Kanady, Pierre Elliot Trudeau, kolumna w szyku zwartym przemaszerowała na Confederation Square. Nastąpiło złożenie wieńców przed pomnikiem-tablicą lotników kanadyjskich, którzy zginęli niosąc pomoc Armii Krajowej, walczącej w Powstaniu Warszawskim. W ceremonii składania wieńców wzięli udział mjr gen. G.A. MacKenzie jako przedstawiciel Sztabu Kanadyjskich Sił Zbrojnych, Waldemar Romanowski, prezes Koła AK, gen. Stefan Sznuk reprezentujący Lotnictwo Polskie, oraz kmdr Konrad Namieśniowski, prezes miejscowego Kongresu Polonii Kanadyjskiej. Po złożeniu wieńców nastąpiło zwiedzanie miasta, w czasie którego starszyzna Zlotu złożyła kurtuazyjną wizytę burmistrzowi miasta Lorry Greenberg oraz gen. W.K. Carr, przewodniczącemu Boy Scouts of Canada. (DDN)

Rok 1978

16 października 1978 r.
Ksiądz Kardynał
KAROL WOJTYŁA
metropolita krakowski
przejmuje klucze Św. Piotra jako
JAN PAWEŁ II
Dla nas, Polaków, wydarzenie epokowe.
Przeżyliśmy ten dzień we łzach wzruszenia i radości.
Nigdy go nie zapomnimy!

Rok 1979

Podniosłe obchody zmagań polskiego oręża

W 1979 roku Stowarzyszenie Polskich Kombatantów w Kanadzie obchodziło czterdziestolecie wybuchu Drugiej Wojny Światowej, oraz trzydziestą piątą rocznicę bitew o Monte Cassino, Falaise, Arnhem i Powstania Warszawskiego. Centralne uroczystości, na prośbę Zarządu Głównego SPK, przygotowało i zorganizowało w dniu 23-go września ottawskie Koło SPK, którego prezesem był wówczas kol. Stefan Woźniak. Pracami kierował kol. Andrzej Garlicki przy entuzjastycznej współpracy ogółu członków. Do Komitetu Honorowego weszli: gen. bryg. Wilhelm Orlik-Rückemann reprezentujący armię, gen. bryg. Stefan Sznuk - lotnictwo, płk dypl. Olgierd Borkowski - Armię Krajową, kom. por. Jerzy Koz-Koziolkowski - marynarkę wojenną, hm. Zofia Stohandel - Związek Harcerstwa Polskiego.

Ponieważ wydaje się nam że była to, jak dotąd, najwspanialsza i najbardziej reprezentacyjna uroczystość kombatancka w Kanadzie, zamieszczamy, z małymi skrótami, reportaż kol. Elżbiety Mordasewicz, który ukazał się w "SPK w Kanadzie". (Stanisław Zybała)

"Wokół kościoła Św. Jacka przed sumą o 11, dał się zaobserwować wzmożony ruch. Wśród licznych aut nowoczesny autobus, którym przyjechała najliczniejsza, bo 47 osobowa delegacja z London, Ont. Ulica Louisa zapełniła się nagle granatowymi blezerami kombatanckimi i beretami, zakwitła wstążkami przypiętych do piersi odznaczeń, zamigotała haftem rozwiniętych sztandarów. Kilkanaście delegacji SPK i innych organizacji weterańskich przybyło do Ottawy różnymi środkami lokomocji, aby wspólnie uczcić rocznicę tych wojskowych wydarzeń, w których brali udział.

Z wybiciem godziny 11, zaczęły wchodzić do kościoła Św. Jacka poczty sztandarowe. Las sztandarów wyrósł na zapleczu głównego ołtarza.

Mszę Św. celebrował ks. prob. Antoni Rabiega w asyście księży: prałata Franciszka Pluty, naczelnego kapelana SPK w Kanadzie, Rafała Grzondziela, byłego kapelana II Korpusu we Włoszech, oraz ks. prof. dra Mariana Żurowskiego z Warszawy. Podniosłe kazanie w dwóch językach, polskim i angielskim, wygłosił ks. prałat Pluta. Po Mszy Św. zostały ponowione przed obrazem Matki Boskiej Częstochowskiej ślubowania jasnogórskie złożone przez żołnierzy Rzeczypospolitej w Częstochowie w dniu 22 maja 1977 r. W czasie Komunii Św. pani Zofia Szewczuk śpiewała z wielkim wyczuciem "Ave Maria" Gounoda.

Po mszy św. długim wężem aut, udali się uczestnicy Obchodu do Cartier Square Drill Hall, gdzie nastąpiła zbiórka, a następnie przemarsz w formacji wojskowej, przy dźwiękach orkiestry Gwardii Pieszej Gubernatora Generalnego, do pomnika poległych żołnierzy kanadyjskich (National War Memorial), na Confederation Square, w samym sercu Ottawy, opodal Parlamentu i głównych budynków rządowych. Ruch regulowała żandarmeria wojskowa, policja miejska oraz Królewska Policja Konna. Po Hejnale Wojska Polskiego, odegranym przez wojskowego trębacza, prezes SPK w Kanadzie, kol. Mieczysław Szczeciński złożył wieniec ku czci poległych, w asyście gen. Wilhelma Orlik-Rückemanna, płk Olgierda Dunin-Borkowskiego, komandora Jerzego Koz-Koziołkowskiego, kpt. Zdzisława Kołodzieja i harcmistrzyni Zofii Stohandel. Z kolei trębacz odegrał "Last Post" a orkiestra hymny narodowe, kanadyjski i polski. Po tej uroczystości nastąpił przemarsz wraz z orkiestrą do pomnika, ufundowanego przez żołnierzy Armii Krajowej ku czci lotników kanadyjskich, poległych w lotach nad Warszawą (Canadian Airmen Memorial) w Confederation Park. Tu również złożono uroczyście wieniec.

Nie można było nie ulec głębokiemu wzruszeniu na widok maszerujących w szyku zwartym, głównymi ulicami stolicy Kanady, szeregów polskich kombatantów z rozwiniętymi kombatanckimi sztandarami. Odegranie "Jeszcze Polska nie zginęła" przez pełną orkiestrę Gwardii Pieszej Generalnego Gubernatora - 45 ludzi w pełnej gali czerwonych mundurów i niedźwiedzich czap - w samym sercu Kanady, miało swój szczególny wydźwięk i chwytało za gardło. Około tysiąca członków Polonii ottawskiej oraz zgromadzona ad hoc publiczność kanadyjska i turyści, asystowali ceremonii składania wieńców. O 1.30 członkowie obchodu, zamiejscowi i lokalni, zgromadzili się w ogromnej sali H.M.C.S. Carleton, bazy wojska kanadyjskiego, do wspólnego "Obiadu żołnierskiego".

Wielka sala, służąca na codzień jako hala ćwiczebna, zmieniła swój charakter. Zdobiło ją dziesięć długich, niemal na całą jej szerokość, 50-osobowych, równolegle ustawionych stołów, elegancko nakrytych białymi obrusami z czerwonymi płóciennymi serwetkami. Przed każdym nakryciem kieliszek czerwonego wina. Stół honorowy, stojący prostopadle do innych, na tle ściany, udekorowanej polskim orłem, widoczny był z każdego miejsca. Na główny maszt wciągnięto flagę Gubernatora, a za jego krzesłem ustawiono flagi narodowe: kanadyjską, brytyjską, amerykańską i polską. Przy jednej ścianie stały flagi prowincji kanadyjskich, przy ścianie przeciwległej - na tle ośmiu dział artylerii polowej - polskie sztandary kombatanckie i sztandar ottawskiego Hufca ZHP.

Właściwa uroczystość rozpoczęła się z chwilą wejścia na salę Jego Ekscelencji: Gubernatora Generalnego Kanady, Edwarda Schreyera z Małżonką, oraz gości honorowych. Zabrzmiały: Hejnał Wojska Polskiego, Salut Wice-króla oraz Polski Hymn Narodowy, odegrane przez wiernie asystującą orkiestrę Gwardii Gubernatora.

Zgodnie z programem ks. kapelan Pluta wygłasza inwokację i błogosławi dary, które biesiadnicy mają spożyć. Podczas gdy obsługa zaczyna pracować, do Jej Ekscelencji Lily Schreyer zbliża się 6-letnia Kelly-Ann Gilmour, wnuczka kol. Włodzimierza Wołkowyckiego, w stroju krakowskim i wręcza jej bukiet czerwonych róż przepasanych białą wstęgą.

W czasie posiłku zespół męski chóru im. I. Paderewskiego z solistką, p. Rybakovs, odśpiewał dwie pieśni: "Czerwone maki na Monte Cassino" i "Hej, dziewczyno", wywołując szczere oklaski.

Po posiłku ks. prob. Rabiega odmawia modlitwę dziękczynną, a kol. mjr Roman Proszek, Prezes Kanadyjskiego Stowarzyszenia Żołnierzy Pierwszej Dywizji Pancernej wznosi regulaminowy toast na cześć królowej. Z kolei kol. komandor Jerzy Koz-Koziołkowski, wznosi toast ku czci poległych kolegów, a kol. por. Jadwiga Domańska recytuje piękny wiersz pt. "Apel poległych". Pani Mira Gawalewicz, Prezes KPK, okręg Ottawa, wznosi z podium toast powitalny po angielsku na cześć zaproszonych gości, po czym kol. Andrzej Garlicki, Przewodniczący Komitetu Organizacyjnego, dokonuje prezentacji gości stołu honorowego.

Mistrz ceremonii kol. ppłk prof. Wiktor Szyryński odczytuje list Ojca Świętego, Jana Pawła II zawierający błogosławieństwo dla uczestników uroczystości po czym oficjalnie wita Jego Ekscelencję, Gubernatora Generalnego, Edwarda Schreyera i Jego Małżonkę, panią Lily Schreier i prosi Gubernatora o parę słów. Gubernator Schreyer w krótkim przemówieniu nawiązuje do obchodzonych rocznic wojskowych, wspomina sławnych dowódców II Wojny Światowej, gen. Andersa, gen. Maczka i gen. Bór-Komorowkiego, podkreśla znaczenie historyczne czynu bojowego żołnierzy polskich walczących pod ich komendą i wyraża radość, że tylu z nich zdecydowało się osiedlić w Kanadzie. Kończy kilku słowami po polsku. Sala reaguje hucznymi brawami i spontanicznym odśpiewaniem "Sto lat".

Kol. Ryszard Piątkowski, prezes Koła Nr 20 w Toronto podziękował za serdeczne słowa, po czym kolejno krótko przemówili, w imieniu rodzaju broni, w której służyli i które reprezentowali, generałowie Orlik-Rückemann i Sznuk, płk Dunin-Borkowski i kmdr Koz-Koziołkowski. Również krótko i treściwie przemówili w imieniu swych organizacji: Związku Harcerstwa Polskiego, hm. Zofia Stohandel, prezes SPK w Kanadzie Mieczysław Szczeciński, a w imieniu Kongresu Polonii Kanadyjskiej prof. Andrzej Ruszkowski.

Z kanadyjskich gości sen. Paul Yuzyk podkreślił duchowe pokrewieństwo narodów ukraińskiego i polskiego; gen. D.C. Mackenzie, reprezentujący Szefa Sztabu Obrony Narodowej wzruszająco przypomniał Monte Cassino i tych, którzy tam polegli po to "by nam umożliwić życie w pełnej wolności". Tę serię życzeń i pozdrowień zakończył amerykański attaché wojskowy w Ottawie, płk W.W. von Hausen, a w imieniu Royal Canadian Legion ppłk J.E. Lamy.

Z kolei mistrz ceremonii, ppłk Szyryński wprowadza głównego mówcę, prof. Jerzego Wojciechowskiego. Mówca przedstawił zarys historii polskiej Kampanii Wrześniowej 1939 r., podkreślając tragizm walki przeciw dwom przeciwnikom. Nawiązując do grożącego stale niebezpieczeństwa agresji ze strony silniejszego, prof. Wojciechowski zaapelował do władz kanadyjskich o zwiększenie sił zbrojnych, które są jedyną gwarancją wolności i demokracji".

Ten długi, niezapomniany dzień dobiega końca. Dr Andrzej Makomaski dziękuje mówcy, czyta depeszę gratulacyjną, którą nadesłał minister Wielokulturowości, Steve Paproski, gratuluje dr Garlickiemu sukcesu, który niewątpliwie wymagał sprawnej organizacji i ogromu pracy. Promieniejący organizator odwzajemnia się dziękując gościom kanadyjskim i uczestnikom polskim za przybycie, w wielu wypadkach z dalekich stron. "Rozszumiały się wierzby płaczące", w wykonaniu chóru im. Paderewskiego zakończyły te podnoszące serca uroczystości.

P.S. I ja tam byłem, cocktail i wino piłem, to też z satysfakcją uwierzytelniam reportaż p. Mordasewicz. Niestety nie wyjaśniła ona tajemnicy okrywającej ten sukces. A jest ona bardzo prosta: Jędrek Garlicki był w tym okresie, i przez parę dalszych lat, oficerem rezerwy kanadyjskiej. Jako kapitan saperów (Royal Canadian Engineers) był zastępcą dowódcy szwadronu saperów w Ottawie. Stąd kontakty służbowe i towarzyskie z oficerami artylerii oraz innych jednostek; stąd też nie tylko sala na 500 osób, ale i armaty dla jej dekoracji, orkiestra Gwardii Pieszej Gubernatora Generalnego i żandarmeria wojskowa dla eskorty. Cudów nie ma! Jest tylko "smykałka" do "public relations" i wytrwałość w pracy społecznej. No i przede wszystkim umiejętność pozyskania współpracy szerokiego grona woluntariuszy - na ogół mało znanych i nie docenianych przez społeczeństwo. Bez ich udziału nawet najlepiej planowany projekt spali na panewce. (Stanisław Zybała)

Rok 1980

XXVI Walny Zjazd KPK w Ottawie

Zjazd odbył się w dniach od 11-go do 13-go października. Jednak już w piątek wieczorem, 10-go października, zostało przygotowane przedzjazdowe powitanie gości ze wszystkich stron Kanady przez ottawskie Koło SPK.

Od godz. 7 wieczorem drzwi Domu Kombatantów przy ul. Waverley były gościnnie otwarte dla przybywających delegatów. W sali "Ogniska" oczekiwała przybyłych lampka wina oraz zakąski przygotowane przez Koło Pań przy SPK. Witano starych przyjaciół, nawiązywano nowe znajomości i wkrótce wszyscy byli pogrążeni w ożywionej rozmowie.

Wśród przybyłych gości należy wymienić ks. prałata F. Plutę, kapelana SPK i reprezentanta Rządu Polskiego w Londynie, ks. A. Rabiegę, kapelana Okręgu KPK Ottawa, dr J. Korey-Krzeczowskiego, rektora Canadian School of Management, kol. M. Szczecińskiego, Prezesa Zarządu Gł. SPK, dr S. Hudeckiego, posła z Hamilton West, oraz dobrze wszystkim znanego posła Jesse Flisa z małżonką. Punktem centralnym spotkania była dekoracja majora S. Bedoka, CD srebrnym Krzyżem Kombatanckim za zasługi przy organizacji obchodu 40-lecia Rocznic Wojskowych, który miał miejsce w Ottawie, we wrześniu ub. roku. Dekoracji dokonał prezes Zarządu Gł. SPK, kol. M. Szczeciński. Dziękując za odznaczenie major Bedok podkreślił swoją sympatię dla kolegów wojskowych z Polonii Kanadyjskiej, kończąc po polsku słowami "zawsze będę z wami". Po dekoracji dostojnego gościa kol. M. Szczeciński odznaczył po raz drugi złotym Krzyżem Kombatanckim działacza SPK, dr inż. A.M. Garlickiego. Otrzymał on również medal 25-lecia SPK w St. Zjednoczonych. (DDN)

Pierwszy dzień zjazdu, sobotę, pani Marion Dewar, burmistrz miasta Ottawy proklamowała jako "Dzień Polski". Otwarcie odbyło się w Chateau Laurier z udziałem burmistrza, b. posła Yuri Shymko, oraz posła z Okręgu Parkdale-High Park, Jesse P. Flisa. Po przemówieniach i odśpiewaniu hymnów przez chór im. I. J. Paderewskiego, delegaci polscy i zebrani goście wzięli udział w sympozjum na temat rozpatrywanego przez parlament projektu Konstytucji Kanady. Głównymi prelegentami byli: dr Korey-Krzeczowski, inż. Piotr Czartoryski i prof. Andrzej Kawczak. Tego samego dnia wieczorem miał miejsce reprezentacyjny bankiet-bal, który zaszczycił swą obecnością Gubernator Generalny Kanady, Edward Schreyer z małżonką. Po szeregu przemówień przedstawicieli duchowieństwa i parlamentu nastąpił uroczysty moment nadania Gubernatorowi Złotego Krzyża SPK, poprzedzony odegraniem Sygnału Wojska Polskiego. Dekoracji dokonał prezes Zarządu Głównego Stowarzyszenia Polskich Kombatantów w Kanadzie, Mieczysław Szczeciński. Mistrzem ceremonii był dr Andrzej Garlicki. Po akcie dekoracji Gubernator wygłosił okolicznościowe przemówienie, dziękując za otrzymaną odznakę. Bankiet zakończył się balem, a następne dni były poświęcone obradom. (SPK w Kanadzie)

Dla uświetnienia zjazdu zostały zorganizowane trzy wystawy:

Wystawa filatelistyczna "Polonica" była pierwszą wystawą tego typu w Ottawie. Złożyły się na nią kolekcje tematyczne "Polonia semper fidelis", "Maria Curie-Skłodowska", "Kronika podróży apostolskich Jana Pawła II", "Fryderyk Chopin", "Mikołaj Kopernik", "Polski sport i sportowcy", "Polonica Canadiana" i "Pamiątki katyńskie". Przygotowanie tematów wymagało długich studiów oraz szczegółowych poszukiwań za pełnią materiału, tak w zakresie polskim jak i międzynarodowym. Wystawa spotkała się z dużym zainteresowaniem, spełniając z powodzeniem swe zadania propagandowe. Zwiedził ją m.in. kustosz National Postal Museum, Mr. C.R. McGuire, oraz b. prezes Royal Philatelic Society, Mr. R.L. Cunningham. Wystawa odbyła się w sali Burgundy Room hotelu Chateau Laurier. W związku ze Zjazdem poczta kanadyjska wypuściła specjalny kasownik na listy, a organizatorzy wystawy - okolicznościową kopertę. Tematy były rozpracowane przez Jerzego A. Dobrowolskiego, Tadeusza Gackowskiego, Mieczysława Lubińskiego, Jerzego Meiera, Franciszka Ramika, oraz Jerzego i Zofię Ruebenbauerów.

Wystawę Polskiej Sztuki Ludowej w budynku Victoria Museum, zorganizowało a dniach od 5 do 26 października 1980 r. Państwowe Muzeum Człowieka ( National Museum of Man) z własnych zbiorów polskiej sztuki i rzemiosła ludowego, przechowywanych w magazynach CCFCS (Canadian Centre for Folk Culture Studies). Odpowiedzialną za zorganizowanie powyższej wystawy była kierowniczka działu wystaw w Muzeum, Mrs. Sylvia Morel-Hall. Okazy kultury artystycznej i materialnej ludu polskiego pochodziły z tych okolic Polski, z których w różnych czasach wyszły fale emigracji polskiej do Kanady, oraz eksponaty powstałe na ziemi kanadyjskiej. W programie wystawy zamieszczono dłuższą ilustrowaną pracę Zofii i Jerzego Ruebenbauerów na temat "Polish Folk Art / L'art populaire polonais" w językach angielskim i francuskim z dołączonym streszczeniem po polsku.

National Archives of Canada w swym zakresie przyczyniły się do wzbogacenia programu imprez XXVI Zjazdu Wystawą dokumentów odnoszących się do pierwszych emigrantów polskich w Kanadzie. (DDN)