JAK POWSTALO SPK W OTTAWIE

Długo oczekiwany koniec wojny, nie przyniósł Polsce wolności, pomimo zwycięstwa Aliantów. Po wojnie, utrata polskich wschodnich terenów na rzecz Rosji została potwiedzona przez Aliantów, a w pozostała część kraju dostała się pod rządy polskich Komunistów, współpracujących ze Stalinem.

Z powodu tej sytuacji, wielu kombatantów, nie mając gdzie wrócić, postanowiło osiedlić się w Kanadzie.

Pierwsza grupa polskich kombatantów, przybyła już w listopadzie w rejon Ottawy w 1946 roku. Według ogólnego szacunku, w samej Ottawie i na farmach w promieniu 25 mil  znalazło się  około 150  weteranów ubiegłej wojny. Witali ich płk. Stefan Sznuk, ostatni attache wojskowy Poselstwa RP, oraz przedstawiciele Stołecznego Klubu Polskiego (przedwojenna polska organizacja w Kanadzie, przemianowana potem na Klub Polsko-Kanadyjski).

3-ciego maja, 1947 roku, 29 byłych żołnierzy 2 Korpusu gen. Andersa, należących do Stowarzyszenia Polskich Kombatantów, założyło Koło Nr. 8 w Ottawie. Z początku, polscy emigranci i liczni polscy kombatanci korzystali z gościnności katolickich  kościołów w Ottawie, równocześnie zbierając pieniądze na własny i kościół. Dopiero, w 1957 roku, udało się uzbierać pieniądze i wybudować, nieduży, ale piękny polski kościół, pod wezwaniem św. Jacka Odrowąża. Równocześnie, zbierano pieniądze na pierwszym Dom Polski, który powstał w 1952 roku, przy ulicy 280 Gladstone, ale który wkrótce okazał się za mały na potrzeby polonijne. Dopiero następny budynek zakupiony w 1970, na 379 Waverley, z dużym terenem na parkingi, spełnił wszystkie wymagania i po licznych zmianach, do tej pory służy Polonii. Za każdym razem, ulepszaniem i dostosowaniem każdego z tych domów do potrzeb polonijnych zajmowali się nasi rzemieśnicy i specjaliści budowlani, pracując za darmo, byli to przede wszystkim nasi kombatanci, których w Ottawie była spora liczba. Do różnych wydatków, przykładała się również finansowo cała ottawska Polonia.

Oprócz najstarszej polskiej organizacjii w  Kanadzie, Klubu Polsko-Kanadyjskiego, zaczęły powstawać różne inne polskie organizacje; szkółka polska, harcerstwo, Klub Młodzieżowy przy SPK, grupa taneczna „Polanie, oraz Chór im. Paderewskiego; Ognisko, organizacja łączącas ludzi starszych; również wkrótce powstał Teatr Polski, a Federacja Polek w Kanadzie, dorocznie organizowała deklamacje polskich wierszy przez dzieci i polską młodzież. W Domu Polskim, powstała biblioteka Polska Imienia Mariana Ruty.

21 sierpnia 1976 roku, Odbyło się poświęcenie sztandaru SPK, który został ufundowany przez Koło Pań przu Kole Nr.8. Rodzicami chrzestnymi byli: Kol. Helena Sielska i gen Stefan Sznuk.

Wskutek komunistycznych prześladowań w Polsce, po ogłoszeniu „Prawa Wojennego w Polsce w 1980 roku, kierownictwo Koła SPK, sponsorowało 820 osób z Polski, w ciągu dwóch lat.

Polscy kombatanci, zachowali również bliską współpracę z weteranami kanadyjskimi, z którymi łączyły ich wspólne przeżycia z czasu 2 Wojny Światowej.

Dom Polski, należący do SPK, w okresie rządów komunistycznych w Polsce, stał się niezależnym ośrodkiem życia kulturalnego Polonii, miejscem spotkań i odczytów, obchodzenia świąt narodowych, miejscem, który stało się drugim domem dla wielu Polaków. Zarząd Domu Kombatantów, był świetnie prowadzony, gdzie wszyscy pracowali honorowo, poza płatną pozycją dozorcy, który musiał cały swój czas poświęcić pracy w Domu Polskim.

Poświęcenie i otwarcie pierwszego Domu SPK przy 280 Gladstone nastąpiło przez Biskupa Polowego Wojska Polskiego i Duszpasterza Polaków na emigracji ks. Arcybiskupa Józefa Gawlinę. W uroczystościach wzięli liczny udział przedstawiciele władz i kanadyjskiego duchowieństwa.

Odsłonięcie w dniu 12-go grudnia 1964 roku przez premiera L.B. Pearson’a tablicy pamiątkowej ku czci lotników kanadyjskich, poległych w roku 1944, gdy nieśli pomoc powstańczej Warszawie. Tablicę tę ufundowali byli Żołnierze Armii Krajowej z Montrealu. Zwyczaj składania wieńców przed tym pomnikiem, utrzymał się do tej pory. Składany jest corocznie, przed przedstawicieli polskich kombatantów Koła Nr.8, 1-go sierpnia, w rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego. Od czasu wolnych wyborów w Polsce w 1994 roku, drugi wieniec jest składany przez Polską Ambasadę.

Dom Polski, należący do SPK, chwilowo zamknięty w 2020 roku z powodu panującej choroby covid, znów otwiera swoje gościnne progi dla swoich członków i dla Polonii.

Ewa Konopacka